Yazılı Yüz, Aynadaki Narkissos gibi edebi çalışmaların yazarı ve Annemarie Schimmel’den Mircae Eliade’ye dek birçok yazarın editörlüğünü yapmış olan Ergun Kocabıyık, uzun yıllardır çalıştığı tasavvuf alanında, Tasavvuf Sözlüğü adıyla İngilizce-Türkçe karşılıklı bir sözlük hazırladı. Kitap Anahtar Kitaplar tarafından, 2008 yılı başında yayımlandı. Tasavvuf alanındaki çeviri ve telif eserlerdeki terim karışıklığına belli bir düzen getirmeye yönelik bu çalışma, çevirmenler için vazgeçilmez bir kaynak olma özelliğini taşıyor. Aşağıda Kocabıyık’ın türünün ilk örneği olan bu sözlük için yazdığı önsöz yer alıyor. ÖNSÖZ Dil aslandır, yatar eşikte Kutadgu Bilig Annemarie Schimmel’in Mystical Dimensions of Islam isimli eserini Türkçeye çevirirken (İslamın Mistik Boyutları, Kabalcı, 2001, 2004) İngilizce ve Türkçe tasavvuf terimlerini içeren bir sözlüğün eksikliğini fazlasıyla hissetmiş, bu konuda daha önce bir çalışmanın yapılmamış olması beni bir hayli şaşırtmıştı. Sonraki yıllarda da tasavvuf konulu pek çok çeviri metnin editörlüğünü yaptım. Bunların çoğunda tasavvuf terminolojisinin ve kelime dağarının yeterince bilinmemesinden kaynaklanan eksikliklere tanık oldum, hâlâ da olmaya devam ediyorum. Tasavvuf müdevvenâtını bilmeden yapılan çevirilerin, metnin tasavvufi kelime örgüsünü, terimsel yapısını ortadan kaldırdığına dolayısıyla metnin Türkçede yeniden doğru bir şekilde kurulmasına imkân vermediğine şahit oldum. En basit örnekle anlatmak gerekirse, Batılı bir kaynaktan yapılmış pek çok çeviride konu tasavvufken, “tasavvuf” veya “mutasavvıf” kelimesine neredeyse hiç rastlayamazsınız, onların yerini “sûfizm” ve “mistik” veya “sûfi” almıştır. Trust in God‘ı “Allah’a güven” diye çeviren çevirmenlerin metinleri “tevekkül” kelimesinden mahrumdur. Bir başka örnekte gereksiz bir Türkçeleştirme gayretiyle “vahdet-i vücûd”un “varoluşsal birlik” diye çevrildiğini görüyoruz. Örnekler çoğaltılabilir. Bu mütevazı sözlüğü hazırlamamın temel nedeni yukarıda ifade etmeye çalıştığım türden eksikliklerin giderilmesine bir katkıda bulunmak. Sözlük temelde, İngilizce olarak yayımlanmış tasavvufla ilgili bazı klasik eserlerin taranmasıyla oluşturulmuştur. Hedefim öncelikle çevirmenlerin, redaktörlerin, editörlerin ve uzman okurların kullanabileceği bir başvuru kaynağı oluşturmaktır. Bu yüzden de bu sözlük sadece terimleri değil, tasavvuf konulu metinlerde karşımıza çıkan kelime dağarını da içeriyor. Elbette bu konuda sözlüğün eksiksiz olduğunu söyleyemem; ancak büyük ölçüde işe yarayacağını umuyorum. Şunu da belirtmek gerek, bu sözlük dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır, zira kelimeler amaçladıkları karşılıkları İngilizcede ne ölçüde karşılayıp karşılamadıkları tartışılmadan sözlüğe alınmıştır. Bundaki amacım, İngilizcede tasavvuf terimlerine ne çeşitlilikte karşılık üretildiğinin de görülmesini sağlamak. Bazı maddeler alıntılanmış cümlelerle örneklenmiştir. Örnek cümleler çift tırnak içinde ve italiktir. Bu yüzden alıntılanmış cümlelerdeki italikler düz karakterle yazılmıştır. Sözlüğün İngilizce-Türkçe bölümünde, kelimelerin karşılıklarının yanında derlendiği kaynağın kısaltması ve sayfa numarası belirtilmiştir. (/) işaretiyle birbirinden ayrılmış çift rakamlı göndermelerde, örneğin [K1/47]’de baştaki harf veya harfler kaynak eserin kısaltmasını, eğik çizgiden önceki rakam eserin İngilizcesindeki sayfa numarasını, sonraki rakam eserin Türkçe baskısındaki sayfa numarasını göstermektedir. Tek rakamlı referanslar sadece İngilizce metnin sayfa numarasına gönderme yapmaktadır. (►) işaretinden sonraki büyük-küçük harflerle dizilmiş kelimeler, ilgili maddenin ya eşanlamlı ya da yakın anlamlı olduğu madde başlıklarına gönderme yapmaktadır. Bu sözlüğü ekmeği dil aslanının ağzından kapmaya çalışan tüm çevirmenlere, redaktörlere ve editörlere ithaf...
Read More