Türkiye’de Çeviri Mücadeleleri

Posted by on Şubat 10, 2009 in Çevirmen Önsözü

Karl Marx’ın “Fransa’da Sınıf Mücadeleleri” adlı kitabının Almancadan ilk özgün çevirisini yapan Erkin Özalp, çeviriye yazdığı önsözde, kitabın daha önce yayınlanan İngilizceden çevirisini eleştiriyor.

Fransa’da Sınıf Mücadeleleri (1848-1850)

Sol Yayınları’nın çevirileri, çok uzun yıllardır, Türkiye’de önemli bir boşluğu dolduruyor. Marx’ın, Engels’in ve Lenin’in pek çok çalışması, yalnızca Sol Yayınları tarafından basılıyor. 1960’lı ve 1970’li yıllarda yapılan çeviriler sayesinde, Türkiyeli okurlar, Marksizmin temel yapıtlarını kendi dillerinde okuyabiliyor.

1960’lı ve 1970’li yıllarda çeviri yapmak, bugünküne göre çok daha zordu. Marksist klasikleri Türkçeye ilk kez kazandıranlar, sınırlı kaynaklarla yetinmek zorundaydı. Dolayısıyla, ortaya çıkan ürünlerin tüm eksiklerine ve yanlışlarına rağmen, saygıyı fazlasıyla hak eden bir iş yapmışlardı.

Ama aradan onlarca yıl geçti. Sol Yayınları, zaman zaman bazı kitapların gözden geçirilmesini sağlasa bile, hâlâ yanlışlarla, eksiklerle ve bozuk cümlelerle dolu kitaplar basıyor. Aşağıda, Marx’ın “Fransa’da Sınıf Mücadeleleri 1848-1850” adlı eserinin Sevim Belli tarafından Fransızcadan yapılan, ilk baskısı 1967 yılında yayımlanan “Fransa’da Sınıf Savaşımları 1848-1850” başlıklı çevirisinin 2006 yılındaki beşinci baskısında yer alan yanlışlardan 40 tanesi var. Bunlar, ilk bakışta daha kolay anlaşılabilecek türden yanlışlar.

İngilizce ve Fransızca gibi dillere Almanca orijinallerinden mükemmel denebilecek şekillerde çevrilmiş olan Marksist klasiklerin Türkçe çevirilerinin hâlâ yanlışlarla dolu olması, artık yalnızca Sol Yayınları’nın bir kusuru ya da ayıbı olarak görülemez. Sol Yayınları, 1967 ile 2006 arasında, yani 39 yıl boyunca, aşağıdaki yanlışları ve bunların benzerlerini gideremediyse, bu işi ciddiye almaktan, Marksist klasikleri dilimize yeniden kazandırmaktan başka çare yok…

(Buradaki örnekleri bizzat kontrol etmek isteyenler, en altta yer alan Almanca orijinal ifadelere ve bunların İngilizce çevirilerine bakabilir.)

Erkin Özalp

(Kaynak: Sol Haber. Çeviri karşılaştırması için bkz.)