Cargill Türkiye mi, Cargill’in hindisi mi?

Posted by Sabri Gürses on Haziran 23, 2006 in Güncel

Son günlerde Cargill adlı bir şirketin Bursa bölgesindeki etkinlikleriyle ilgili çeşitli haberler yer alıyor basında. Tartışmalar bazı koşullarda verimli tarım arazilerine bina ve tesis yapılmasının serbest bırakılması üzerinde yoğunlaşıyor: Cargill’in Bursa tesisleri bunun bir örneği olarak gösteriliyor.

Bu tartışmalar nereye giderse gitsin, Cargill şirketi, son zamanlarda yaygınlaşan bir kampanyanın, Türkiye’nin adının uluslar arası ortamlarda Turkey ya da Republic of Turkey olarak anılmasına karşı yoğunlaşan tepkinin önemli bir öğesi olacak gibi görünüyor. Çünkü Cargill, Türkiye’de mısır ve tatlandırıcı üreticisi olarak ünlenmiş olsa da, asıl memleketi olan Amerika’da turkey (yani hindi) üreticisi olarak ün sahibi (solda, Cargill’in ürettiği “en iyi kaliteden orjinal fırında pişirilmiş hindi göğsü”).

Şirketin Türkiye temsilciliğinin internet sayfasına (www.cargill.com.tr) girdiğiniz zaman, sayfanın başında Cargill Turkey yazıyor ve sitenin İngilizce sayfasında da Türkiye temsilciliği bu şekilde anılıyor. Ürünler sayfasında fındık, tatlandırıcı, hububat gibi ürünler yer alıyor. Cargill’in uluslar arası sitesinin Turkey sayfasında, şirketin çelik alanına da girdiği görülüyor ve daha ayrıntılı bilgiler var.

Asıl tuhaflık, Cargill’in et ürünlerine ayrılmış olan www.cargillturkey.com adresinde görülüyor. Burada sonbahar, kış, ilkbahar, yaz mevsimlerinde turkey’den ne gibi yemekler yapılabileceği anlatılıyor. Örneğin baharda nasıl turkey garnitürü yapılabileceğinin tarifi var, yazın yenebilecek turkey’ler içinse şöyle denmiş: “Make The Switch to Turkey: Your Family Will Be Healtier, But None The Wiser” (Turkey’yi Tercih Edin: Aileniz Belki Daha Zeki Olmaz, Ama Daha Sağlıklı Olur”).

Doğrusu Türkiye’ye neden Turkey dendiği, kimin ne zaman Türkiye dediği gibi tam bir meçhul. Konuyla ilgili birçok rivayet var. Fakat son zamanlarda bu durumun düzeltilmesine yönelik artan talepler haklı görünüyor: Türkiye’nin uluslar arası adının Turkey ya da Republic of Turkey olması, küresel dünyada büyük sorunlar yaratabilir. Cargill ürünleriyle büyümüş Amerikalı çocuklara yönelik Turkey turizmi kampanyaları tuhaf çağrışımlar yapacaktır herhalde. Ya da garnitür olarak turkey yemeye alışmış kişilerin, Turkey’nin de lezzetli bir garnitür olduğu şakası yapması engellenemez. Cargill davası ne olur bilinmez, fakat Cargill Turkey şubesinin Türkiye’de turkey yetiştirmeye başlaması ya da Turkey’e turkey eti ithal etmeye başlamasının doğuracağı kargaşayı hayal etmek güç değil.

İlgili Okuma:

“Mısırımız / Pancarımız, İşçimiz /Köylümüz, Tarımımız/Sanayimiz” adlı 2 Mart 2004 tarihli bir basın açıklamasında Cargill’in tarihçesi şöyle veriliyor:

“Tarım / gıda alanında her zaman ABD’nin ilk beşi, dünyanın ilk onu arasında bulunan Cargill, Iowa Eyaletinde 1865 yılında kurulmuş olup, halen dünyanın 61 ülkesinde faaliyet göstermekte ve 60 milyar doları aşan yıllık ciroya sahip bulunmaktadır. Bu büyüklüğüne karşın borsada işlem görmeyen bir aile şirketi olan Cargill ile ilgili veriler, çoğunlukla “estimated” (tahmin edilmektedir) notu ile yayımlanmaktadır. Tüm bunlara, Cargill’in ABD siyasetindeki gücünü eklemekte yarar var.

1960’yıllardan beri Türkiye’de iş yapan Cargill, 1986 yılında İstanbul’da şube açtı. Yurt dışından getirdiği veya Türkiye’den satın aldığı hububat, yağlı bitkiler, yem ve pamuk ürünlerinin yurtiçinde ticaretini yapan Cargill’in, üç adet yatırımı bulunuyor. Bunlardan biri fındık alanında. Hendek’te bulunan fındık işleme tesisinde işlediği fındıkları yurtdışına satıyor. Diğer ikisi ise nişasta kökenli şeker fabrikası. Mısırı işleyerek yapay tatlandırıcı üretiyor. Bunlardan Orhangazi’de birinci sınıf tarım arazisi üzerinde kurulu bulunan fabrika, arazi seçiminden doğan davalar nedeniyle, kamuoyunun gündeminde. Cargill’in Pendik’te bulunan fabrikada Ülker ile ortaklığı ise, İngiliz Cerestar firmasını satın alması ile doğdu.”